Πυξίδα και χάρτες – Τρόποι χρήσης

Η πυξίδα είναι ένα αναγκαίο όργανο, που αφού το γνωρίσετε και το μάθετε καλό είναι να το έχετε μαζί σας αν αποφασίσετε να ασχοληθείτε με την πεζοπορία.
Πυξίδα είναι το όργανο που έχει μια μαγνητική βελόνα που δείχνει πάντα το βορρά. Εκτός από τη βελόνα στην πυξίδα υπάρχει ένας δίσκος όπου φαίνονται τα νούμερα από 0 μέχρι 360. Τα νούμερα αυτά υποδηλώνουν μια κατεύθυνση σε σχέση με τον άξονα βορρά – νότου και μετρούνται σε μοίρες πχ το 0° ή Ν είναι ο βορράς, το 90° ή Ε η ανατολή, το 180° ή S ο νότος και το 270° ή W η δύση.

Υπάρχουν δύο είδη πυξίδας:

1)Πρισματική

Στην πρισματική πυξίδα η μαγνητική βελόνα του βορρά κινείται μαζί με το δίσκο που γράφει τις μοίρες (χρησιμοποιείται μόνο στο πεδίο, εκεί που πρόκειται να περπατήσετε).

Χρήση στο πεδίο:
Κάποιος σας δίνει τον προορισμό που θα ακολουθήσετε πχ 30° πορεία.

Οι απλές δύο κινήσεις:
1) Κρατώντας την πυξίδα όπως στην φωτογραφία στρέφετε όλο το σώμα σας μέχρι να δείτε στο μπροστινό μέρος της ο κινητός δίσκος να δείχνει 30° .
2) Περπατάτε σε αυτή την κατεύθυνση.
Αν δεν πρόκειται να χρησιμοποιήσετε πυξίδα σε συνδυασμό με χάρτη δεν χρειάζεται τίποτε άλλο.

2) Πυξίδα Χάρτη

Η πυξίδα χάρτη είναι κατάλληλη και για το πεδίο και για χρήση σε χάρτη και είναι λίγο πιο περίπλοκη. Φροντίστε να έχετε αγοράσει μια πυξίδα για να κατανοήσετε καλύτερα αυτά που θα διαβάσετε.
Η πυξίδα όπως παρατηρείτε είναι διαφανής για να μπορείτε να βλέπετε όταν την τοποθετείτε πάνω σ ένα χάρτη.

Αποτελείται από 3 μέρη:
1) Το παραλληλόγραμμο πλαίσιο της πυξίδας.
2) Τον περιστρεφόμενο δίσκο με τις μοίρες που τον γυρνάτε με το χέρι (πράσινο βέλος). Όταν ο δίσκος κινείται παρασύρει και τη σταθερή βελόνα (με την ένδειξη του βορρά – μπλε βέλος).
3) Την μαγνητική κινητή βελόνα που δείχνει πάντα το βορρά (κόκκινο βέλος).

Ξεχωρίστε και κατανοήστε τα δύο βέλη της πυξίδας:
1) την μαγνητική βελόνα που κινείται μόνη της ανάλογα με την κατεύθυνση του βορρά.
2) την σταθερή βελόνα ένδειξης του βορρά, που κινείται μαζί με τον περιστρεφόμενο δίσκο όταν τον γυρίζετε εσείς.

Χρήση της πυξίδας χάρτη στο πεδίο:
Κάποιος σας δίνει τις μοίρες της κατεύθυνσης που θα ακολουθήσετε πχ 30° , όπως στις αναλυτικές περιγραφές των πεζοπορικών διαδρομών.

Οι απλές 3 κινήσεις για να βρείτε την κατεύθυνση σας
1) Κρατήστε την πυξίδα μπροστά στο σώμα σας (όπως στην φωτογραφία).
2) Γυρίστε τον περιστρεφόμενο δίσκο ώστε στο μπροστινό του σημείο (μαύρο βέλος στη φωτογραφία) να δείχνει την ένδειξη 30°.
3) ΠΡΟΣΟΧΗ! Περιστρέψτε το σώμα σας κρατώντας σταθερά την πυξίδα όπως στη φωτογραφία. Μόλις η μαγνητική κινητή βελόνα (η κόκκινη άκρη της) συμπέσει με την σταθερή βελόνα ένδειξης του βορρά του περιστρεφόμενου δίσκου (μπλε βέλος στη φωτογραφία) σταματήστε. Εκεί που κοιτάζει η πυξίδα (και εσείς) είναι η πορεία που πρέπει να ακολουθήσετε.
Επαναλάβετε πολλές φορές την ίδια άσκηση με διαφορετικές μοίρες για να το συνηθίσετε.

Χρήση της πυξίδας χάρτη, πάνω στο χάρτη
Η χρήση της πυξίδας χάρτη, πάνω στο χάρτη είναι απλή αλλά χρειάζεται εξοικείωση. Θυμηθείτε ότι πάντα στο πάνω μέρος ενός χάρτη βρίσκεται ο βορράς.

Ας υποθέσουμε ότι θέλετε να πάτε από την Καλαμπάκα στο Κονισκό.
1) Τοποθετείτε την πυξίδα πάνω στο χάρτη, όπως στη φωτογραφία, ώστε να κοιτά από την Καλαμπάκα προς τον Κονισκό, αδιαφορώντας που κοιτά η μαγνητική βελόνα ή ο περιστρεφόμενος δίσκος

2) Γυρίζετε τον περιστρεφόμενο δίσκο μέχρι η σταθερή βελόνα ένδειξης του βορρά (όχι η μαγνητική βελόνα) να δείχνει στο πάνω μέρος του χάρτη. Διαβάστε τις μοίρες που δείχνει ο περιστρεφόμενος δίσκος στο μπροστινό τμήμα της πυξίδας πχ 60°

3) γνωρίζοντας ότι η πορεία που θα ακολουθήσετε είναι 60° πάρτε την πυξίδα από τον χάρτη και επαναλάβατε τα 3 βήματα στη χρήση πυξίδας χάρτη.

Απο τις βασικές διαδικασίες … Πατήστε εδώ να δείτε το κείμενο που αφορά τον προσανατολισμό .

Όσα μέτρα ασφαλείας και να πάρετε, όσο μεγάλη πείρα και να έχετε, μπορεί να σας συμβεί κάποιο ατύχημα, όπως για παράδειγμα, μια πτώση. Είναι φανερό, πως σε μια τέτοια περίπτωση δεν μπορείτε να περιμένετε βοήθεια από πουθενά αλλού παρά μόνο από τους συντρόφους σας. Είναι επίσης φανερό πως η βοήθεια αυτή έχει τεράστια σημασία.
Μπορεί να σώσει ζωές. Είναι απαραίτητο, λοιπόν, να ξέρετε όλες τις τεχνικές βοήθειας και διάσωσης. Ο κάθε ορειβάτης πρέπει να είναι καλά προετοιμασμένος για τις περιπτώσεις αυτές, ώστε να μην πανικοβάλλεται με το παραμικρό.

ΤΟ ΧΡΕΟΣ ΤΟΥ ΟΡΕΙΒΑΤΗ : Καθένας, που ασχολείται με την ορειβασία και το βουνό είναι υποχρεωμένος να δώσει βοήθεια, ακόμη κι αν πρέπει να διακόψει την πορεία του, προκειμένου να βοηθήσει κάποιον που έχει υποστεί ατύχημα.

Η ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΣΤΟΝ ΤΟΠΟ ΤΟΥ ΑΤΥΧΗΜΑΤΟΣ:
Είναι πολλές οι φορές που προκαλούνται ατυχήματα κι αυτά κύρια από τον ανθρώπινο παράγοντα, παρά από τα υλικά. Σε τέτοια περίπτωση, υπάρχουν πάντα ορισμένα ειδικά προβλήματα. Για την επιτυχία μιας διάσωσης απαιτείται ηρεμία και ψυχραιμία, καθώς και μεγάλη δύναμη θέλησης.

ΤΑ ΜΕΤΡΑ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΑΡΕΤΕ ΟΤΑΝ ΣΥΜΒΕΙ ΚΑΠΟΙΟ ΑΤΥΧΗΜΑ:
• Αποκτήστε σαφή αντίληψη της κατάστασης του ατυχήματος
• Βοηθήστε τον τραυματισμένο
• Ασφαλίστε τον τραυματισμένο
• Εξετάστε τον πάσχοντα
• Δώστε του τις πρώτες βοήθειες
• Ειδοποιήστε ομάδες διασώσεως και μεταφορείς

Πριν τρέξετε απερίσκεπτα να δώσετε τις πρώτες βοήθειες στον άτυχο συνάνθρωπο μας μην ξεχνάτε τον κώδικα του ορειβάτη: παρατήρηση περιοχής – σχεδίαση πορείας – υλοποίηση διαδρομής με τον πιο ασφαλή κι ανέξοδο από ενεργειακής άποψης τρόπο για προσέγγιση του πάσχοντα χωρίς βέβαια να προκαλέσετε μεγαλύτερο κίνδυνο στον πάσχοντα συνάνθρωπό μας ή το περιβάλλον ( π.χ. κατολίσθηση ). Αμέσως πρέπει να επικοινωνήσετε μαζί του ρωτώντας του αν έχει χτυπήσει, πού έχει χτυπήσει, τι αισθάνεται, αν μπορεί να συνεχίσει κλπ. Στην περίπτωση που δεν μπορεί να σας βοηθήσει ο πάσχον τότε πρέπει να προβείτε σε μια πρώτη και πρόχειρη διάγνωση αν οι συνθήκες και η μορφολογία του εδάφους το επιτρέπουν.

Η γρήγορη εκτίμηση της κατάστασης του πάσχοντα θα σας υποδείξει τις επείγουσες προτεραιότητες και θα κανονίσει τη δράση σας.
ΠΩΣ ΝΑ ΕΝΕΡΓΗΣΕΤΕ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΠΑΣΧΟΝΤΑ:
• Κίνδυνος – Βρίσκεστε εσείς ή ο πάσχων σε κίνδυνο;
• Αντίδραση – Ο πάσχων διατηρεί τις αισθήσεις του;
• Τραχεία – Είναι η τραχεία ανοιχτή;
• Αναπνοή – Ο πάσχων αναπνέει;
• Κυκλοφορία – Υπάρχει σφυγμός;

ΕΝΕΡΓΗΣΤΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΜΑΣ:
1) Αναίσθητος, χωρίς σφυγμό και αναπνοή : Αρχίστε και μη σταματάτε την τεχνητή αναπνοή και τις μαλάξεις στο στήθος.
2) Αναίσθητος, δεν αναπνέει αλλά έχει σφυγμό : Κάνετε 10 τεχνητές αναπνοές, αν δεν συνέλθει συνεχίστε την τεχνητή αναπνοή.
3) Αναίσθητος, αναπνέει και έχει σφυγμό : Φροντίστε όποιο θανατηφόρο τραύμα. Τοποθετήστε τον πάσχοντα σε θέση ανάνηψης.

Προσπαθούμε να μεταφέρουμε τον πάσχοντα σε κάποιο προσιτό και ασφαλές σημείο, που είναι κοντά. Φυσικά η διαμόρφωση της ορθοπλαγιάς βοηθάει στην έγκαιρη μεταφορά του κοντά μας για την παροχή πρώτων βοηθειών.

Αφού κάνετε τις πρώτες απαραίτητες ενέργειες, εξετάστε τον πάσχοντα προσεκτικά. Αρχίστε πάντα από το κεφάλι και προχωρήστε προς τα κάτω. Μπορεί να χρειαστείτε να ανασηκώσετε ή και να αφαιρέσετε τα ρούχα αλλά να θυμάστε άτι καθ’ όλη τη διάρκεια της εξέτασής σας θα πρέπει να μη μετακινείτε τον πάσχοντα περισσότερο απ’ όσο είναι απαραίτητο.
Χρησιμοποιήστε και τα δύο χέρια και συγκρίνετε πάντα τη μία πλευρά του σώματος με την άλλη, εφόσον αυτό θα σας αποκαλύψει καθαρότερα, οποιοδήποτε πρήξιμο ή παραμόρφωση.

ΠΡΩΤΕΣ ΒΟΗΘΕΙΕΣ:

ΣΟΚ

Τα συμπτώματα που θα παρουσιάσει είναι : Απαθής συμπεριφορά. Το δέρμα και το πρόσωπο έχουν γκρίζο χρώμα. Το δέρμα είναι κρύο και υγρό και o σφυγμός είναι πολύ αδύνατος.
Αντιμετώπιση:
1) Σταματήστε πιθανές αιμορραγίες.
2) Τυλίξτε τον πάσχοντα με κάτι ζεστό.
3) Αν έχει χάσει τις αισθήσεις του, μην του δώσετε να πιεί τίποτα.
4) Τοποθετήστε χαμηλά το κεφάλι ή ανασηκώστε του τα πόδια.
5) Μην επιχειρήσετε να μεταφέρετε τον ασθενή, εκτός αν πρόκειται για μεταφορά με ελικόπτερο.

ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΑ

Τα συμπτώματα είναι : Ο τραυματίας δεν αντιδρά όταν του μιλάτε. Τα μέλη του κρέμονται αναίσθητα.
Αντιμετώπιση:
1) Ελέγξτε την αναπνοή και τους κτύπους της καρδιάς
2) Καθαρίστε τη μύτη και το στόμα του από ξένα σώματα
3) Αν δεν ανασαίνει, κάνετε αμέσως τεχνητή αναπνοή
4) Ξαπλώστε τον στο πλάι σταθερά
5) Η μεταφορά γίνεται, επίσης, σε πλάγια θέση

ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΕΣ ΚΑΙ ΠΛΗΓΕΣ

Τα συμπτώματα που παρουσιάζει είναι: Ανοικτό κόκκινο αίμα από τις αρτηρίες, σκούρο κόκκινο από τις φλέβες. Όπου υπάρχει εσωτερική αιμορραγία, εμφανίζεται πρήξιμο.
Αντιμετώπιση:
1) Κρατήστε ψηλά το μέλος που αιμορραγεί
2) Αν υπάρχει τραύμα σε αρτηρία, δέστε το με ειδικό επίδεσμο που σταματά το αίμα
3) Σκεπάστε τις πληγές με αποστειρωμένη γάζα.

ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΟΙ ΣΤΑ ΚΟΚΑΛΑ, ΚΑΤΑΓΜΑΤΑ

Στο στραμπούληγμα προκαλούνται δυνατοί πόνοι στην άρθρωση και ταυτόχρονα αιμάτωμα στην γύρω περιοχή.
Στο κάταγμα : υπάρχει αφύσικη στάση στο οστά και ταυτόχρονα πίεση και πόνος στην γύρω περιοχή – η δε κίνηση προκαλεί τριγμό.
Αν τραυματιστεί η σπονδυλική στήλη, υπάρχει παράλυση.
Αντιμετώπιση:
1) Τοποθετήστε τον τραυματία έτσι ώστε να μην πονάει
2) Φροντίστε να μην ακουμπούν πουθενά τα κτυπημένα σημεία, τοποθετώντας νάρθηκα, ώστε οι γειτονικές αρθρώσεις να ακινητοποιηθούν
3) Δώστε παυσίπονα
4) Αν τραυματιστεί η σπονδυλική στήλη τοποθετήστε και ακινητοποιήστε τον τραυματία σε ύπτια Θέση και περιμένετε μέχρι να έρθει βοήθεια

ΗΛΙΑΣΗ – ΘΕΡΜΟΠΛΗΞΙΑ
Παρουσιάζονται συμπτώματα όπως πονοκέφαλοι και ζαλάδα. Τάση προς εμετό. Κόκκινο πρόσωπο, ταχυκαρδία, υψηλή θερμοκρασία, λιποθυμία.
Αντιμετώπιση:
1) Υγρές κομπρέσες στο κεφάλι
2) Ξεκουμπώστε τα ρούχα του και δροσίστε τον
3) Δώστε του να πιεί κάτι με μικρές γουλιές, αλλά μόνο αν έχει τις αισθήσεις του
4) Αν το πρόσωπό του είναι κόκκινο, ανασηκώστε το κεφάλι και τοποθετήστε τον πάσχοντα στην σκιά
5) Αν το πρόσωπο είναι χλωμό τοποθετήστε τον σε ύπτια θέση
6) Η μεταφορά γίνεται με όρθιο τον κορμό

ΚΑΛΩΝΤΑΣ ΒΟΗΘΕΙΑ

Στις περιπτώσεις ατυχήματος στο βουνό, συχνά διαπιστώνει κανείς ότι δεν μπορεί να βοηθήσει μόνος του κάποιον τραυματισμένο, ιδιαίτερα όταν είναι απαραίτητη η παροχή πρώτων βοηθειών από ειδικούς (γιατρούς). Στην περίπτωση αυτή, χρησιμοποιείται το ” Σήμα κινδύνου στα βουνά “. Έξι φορές το λεπτό σε τακτά χρονικά διαστήματα γίνονται οπτικά ή ακουστικά σινιάλα. Γίνεται ένα λεπτό διακοπή και επαναλαμβάνεται το σινιάλο μέχρι να πάρετε απάντηση. Η απάντηση των βοηθών είναι τρεις φορές στο ένα λεπτό παρόμοιο σινιάλο. ΄Ενα λεπτό διακοπή και επανάληψη του σινιάλου.
Υπάρχει περίπτωση όμως το σήμα κινδύνου να παραμείνει αναπάντητο. Τότε πρέπει να φύγει κάποιος από την ομάδα να φέρει βοήθεια. Πριν φύγει όμως για βοήθεια, πρέπει να συντάξει μια γραπτή δήλωση ατυχήματος. Έτσι αποφεύγεται ο κίνδυνος να ξεχάσει μέσα στην ταραχή του κάποια λεπτομέρεια. Η γραπτή δήλωση πρέπει να περιλαμβάνει τα εξής σημεία : Τι ατύχημα έγινε, ποιος είναι ο τραυματισμένος, τι τραυματισμός είναι. Την ακριβή περιοχή της τοποθεσίας (αν είναι δυνατόν δίνονται και συνιστώσες). Την ώρα του ατυχήματος. Την κατάσταση που επικρατεί στον τόπο του ατυχήματος (καιρός, έδαφος, δυνατότητα προσγειώσεως). Τα στοιχεία του ορειβάτη που βοηθά.
Ο τραυματισμένος, όμως, δεν επιτρέπεται σε καμιά περίπτωση να μένει μόνος. Αν υπάρχουν κοντά άλλες ομάδες ορειβατών ζητήστε βοήθεια.